نگاهی گذرا به حذف دلار

ارزش این پول در هر کشوری براساس ارزش پول ملی آن کشور تعیین می شود. به عنوان مثال ارزش ریال در مقابل دلار با ارزش ین در مقابل آن متفاوت است. دلار به عنوان مبنایی برای مقایسه پول کشورها به حساب می آید. به همین دلیل ارزش پول کشورها براساس دلار متفاوت است. چندی پیش بنا به سیاست کشور که بر پایه اقتصاد مقاومتی طراحی شده اندیشه و ابتکار حذف دلار از مبادلات بین المللی ایران با کشورها به وجود آمد که این موضوع مسئله ای بود که بسیار با اهمیت تلقی شد چرا که موجب حدف هزینه مبادلات تجاری می شود. این موضوع آنچنان مهم است که باید در کشور زیر ساخت های اجرایی شدن آن طراحی شود. ایران می تواند در راستای عملیاتی ساختن این مسئله مذاکرات متعددی مخصوصا با کشورهای همسایه انجام دهد. تا بتواند در ابتدا با کشورهای همسایه این سیاست را اجرایی کند. حدف دلار به معنای تبدیل پول ملی کشورها به یکدیگر بدون واسطه دلار است. در حال حاضر چنان چه کشورها برای مبادلات بین المللی با یکدیگر تبادل دارند از واسطه گری دلار استفاده و سپس اقدام به انجام مبادلات و معاملات بین المللی می کنند به همین دلیل می طلبد که اقدامات اساسی در کشور و بر روی دلار صورت گیرد. از جمله اقداماتی که می توان به آن اشاره کرد یکسان سازی نرخ ارز است. ایران با دو نرخ ارز مبادلاتی و ارز آزاد در مبادلات خود رو به رو بوده و چنانچه بخواهد از مکانیسم مورد نظر یعنی حذف دلار در معاملات تجاری استفاده کند اولین گام اساسی یکسان سازی نرخ ارز است. این موضوع نیز مسائلی همچون راه اندازی بورس ارز و نظارت شدیدتر بانک مرکزی به عنوان تنها تامین کننده ارز در کشور را می طلبد. از جمله دیگر اقداماتی که باید در کشور برای حذف دلار از مبادلات صورت گیرد عضویت موفق در پروتکل گروه ویژه اقدام مالی یعنی مبازره با پولشویی یا همان FATF است. عضویت در این سازمان می تواند نشان از تبعیت از قوانین مبارزه با پولشویی در کشور باشد. لازم است که ایران با عضویت در این پروتکل نشان دهد که حجم مبادلات بین المللی کشور که با پولشویی مبارزه می کنند بیشتر شده و از این موضوع برای تایید جریان مبادلاتی خود استفاده کرده و بتواند آسان تر به حذف دلار از مبادلات تجاری خود با سایر کشورها اقدام کند. در ادامه باید گفت نقش وزارت امور خارجه در این مسئله بسیار اساسی محسوب می شود چرا که این سازمان باید اقدامات اساسی برای ایجاد زمینه مبادلات ارزی بدون دلار را اجرایی نمایند. علاوه بر آن مسلما سیستم نرم افزاری که در مبادلات تجاری بین کشورها مورد استفاده قرار می گیرد باید اصلاح شود یعنی سیستم نرم افزاری جدیدی جایگزین سیستم های گذشته شده و تاثیر نوسانات دلار را حذف کنند. در ادامه خاطر نشان می شود چه بسا از جمله دیگر موارد مورد نیاز برای حذف موفق دلار از مبادلات تجاری بین کشورها، حضور در جوامع بین المللی و گفتگوی صلح آمیز بین آن ها باشد. ایران باید بتواند حضوری موثر و مفید در جوامع بین المللی داشته باشد. حذف دلار می تواند هزینه های مبادلات بین کشورها را کاهش دهد چرا که حضور یک واسطه بین آن ها کم می شود اما مهم است که بدانیم این اقدام بسیار اساسی بوده و باید تمامی زیرساخت های آن فراهم شود. با ذکر یک مثال می توان گفت اگر دلار بخواهد در مبادلات بین دو کشور ایران و ترکیه حذف شود، باید پول ملی دو کشور یعنی لیر و ریال قابلیت تبدیل به همدیگر را داشته باشند. به صورتی که بانک عامل بین دو کشور بتواند بدون حضور دلار، پول دو کشور را به هم تبدیل کند. این مسئله نیز براساس توافق بین دو کشور می تواند صورت خواهد گرفت و آن ها می توانند از انواع ابزارهای پرداخت بین المللی همچون اعتبارات و برات اسنادی برای تامین مالی تجارت استفاده نمایند.