نشست تخصصی بررسی نظام تأمین اجتماعی چندلایه برگزار شد

رضا منوچهری‌راد در این نشست تخصصی با ارائه یک مرور تاریخی و تحلیلی از چالش‌های صندوق‌های بازنشستگی گفت: کاهش نرخ باروری، افزایش امید به زندگی و فشارهای مالی، صندوق‌ها را تحت فشار قرار داده است. تجربه‌های جهانی نشان می‌دهد که تغییر ساختار به سمت چندلایه‌سازی شامل لایه حمایتی، لایه بیمه‌ای پایه و لایه مکمل می‌تواند ضمن توزیع عادلانه‌تر ریسک، ثبات مالی را افزایش دهد. این پژوهشگر سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی بر لزوم تعیین دقیق جامعه هدف هر لایه و شفاف‌سازی نحوه تأمین مالی و حکمرانی تأکید کرد.

رضا کاشف نیز به‌عنوان سخنران بعدی در این نشست به جنبه‌های فنی طراحی نظام‌های ترکیبی پرداخت و پیشنهاد کرد که ادغام منطقی و حساب‌شده بین مکانیسم‌های مبتنی بر پرداخت جاری و مکانیسم‌های مبتنی بر مشارکت معین غیر مالی می‌تواند به کاهش هزینه‌های دوره گذار کمک کند و از تحمیل بار سنگین مالی به دولت در سال‌های تحول جلوگیری کند. ضمنا هدف مهم این تغییرات باید پوشش کارگران بخش غیر رسمی اقتصاد باشد که از طریق حق بیمه بر تراکنش های بانکی امکان‌پذیر است. کشور پرو اخیرا این مورد را به قانون تبدیل کرده است.

در ادامه این نشست، شهاب‌الدین فولادی‌مقدم با اشاره به تمرکز بر نیاز به زیرساخت‌های اطلاعاتی و یکپارچه‌سازی داده‌ها گفت: اجرای موفق نظام چندلایه نیازمند یک سامانه اطلاعاتی یکپارچه است؛ پنجره واحد خدمات رفاهی و پایگاه داده‌های رفاه ایرانیان باید تقویت و همگرا شوند تا هم‌پوشانی‌ها، دوباره‌کاری‌ها و فرار بیمه‌ای شناسایی و مدیریت شود. دیگر سخنران این نشست، نرگس اکبرپور روشن نیز ضمن اشاره بر لزوم آغاز مرحله‌ای اجرای اصلاحات گفت: بهتر است از بازنشستگی به‌عنوان نقطه شروع وارد فاز عملیاتی شویم و سپس به‌تدریج سایر اجزای نظام رفاه را توسعه دهیم. تدوین برنامه زمان‌بندی‌شده و متعهد ساختن دولت‌ها به اجرای گام‌به‌گام از عوامل کلیدی موفقیت است. در ادامه این جلسه، اسماعیل گرجی‌پور در سخنانی با تأکید بر ضرورت بازطراحی نظام رفاهی کشور گفت: نظام تأمین اجتماعی باید مبتنی بر عدالت، شفافیت و پایداری مالی بازطراحی شود تا همزمان حمایت مؤثر از اقشار آسیب‌پذیر تضمین شود و البته سرمایه اجتماعی و تاب‌آوری اقتصادی کشور تقویت گردد. ضمن این‌که تدوین نقشه‌‌راه روشن و هماهنگی میان نهادها از شرایط لازم برای تحقق این هدف است. وی افزود: اصلاحات پارامتریک، همگرایی قوانین صندوق‌ها و بهره‌گیری از تجربه‌های موفق بین‌المللی می‌تواند زمینه‌ساز حرکت به‌سمت نظام چندلایه کارآمد باشد. علی نصیری‌اقدم نیز ضمن قدردانی از استقبال و حضور صاحب‌نظران و پژوهشگران در این نشست بر اهمیت نگاه بین‌نسلی و عدالت توزیعی تأکید کرد و ادامه داد: برای دستیابی به پایداری مالی و عدالت اجتماعی، لازم است ترکیبی از مدل‌های دی‌بی (مزایای معین) و دی‌سی (حساب‌های فردی) به‌صورت هوشمندانه تلفیق شود تا پیامدهای توزیعی و مخاطرات بین نسلی کنترل شوند. وی بر ضرورت تعریف حداقل تضمینی برای کاهش فقر در سالمندان و گروه‌های با درآمد پایین تصریح کرد. در بخش پرسش و پاسخ، حاضران مواردی از جمله تعیین جامعه هدف لایه‌های حمایتی، سازوکارهای تأمین مالی (شامل سهم مالیات عمومی، حق‌بیمه و اندوخته‌گذاری)، نحوه حفاظت از ذی‌نفعان صندوق‌ها، و ابزارهای تشویقی برای جذب بخش غیررسمی به نظام بیمه‌ای را مورد بحث قرار دادند و بر ضرورت تدوین مقررات و نهادهای تنظیم‌گر برای نظارت بر تعامل میان لایه‌ها و جلوگیری از موازی‌کاری تأکید کردند. «فاطمه کلانتری» دبیر سلسله نشست‌های تحول در خاتمه نشست دوم، با تأکید بر تداوم این‌گونه گفت‌وگوهای تخصصی جهت تهیه پیشنهادهای سیاستی عملیاتی و همکاری نهادها برای طراحی و اجرای نقشه‌راه نظام تأمین اجتماعی چندلایه، خاطرنشان ساخت: اسناد، خلاصه‌سازی‌ها و پیشنهادهای فنی حاصل از این نشست‌ها برای استفاده نهادهای ذی‌ربط و تدوین لوایح و آیین‌نامه‌ها در اختیار مراجع تصمیم‌گیر قرار خواهد گرفت. «سلسله نشست‌های تحول در بیمه‌های اجتماعی و صندوق‌های بازنشستگی در ایران» به همت دبیرخانه هیئت امنای سازمان تأمین اجتماعی و صندوق‌های تابعه با حضور صاحب‌نظران، پژوهشگران و نخبگان دانشگاهی و همچنین نمایندگان نهادهای پژوهشی حوزه رفاه اجتماعی و صندوق‌های بازنشستگی از ابتدای مهرماه سال‌جاری آغاز شده است.