محیط زیست جزء لاینفک توسعه پایدار است

مهدی پیرهادی رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران در نطق پیش از دستور جلسه دویست و چهل و دوم شورا گفت: اقتصاد جهانی در حال پیشی‌گرفتن از ظرفیت ‌های قابل ‌تحمل محیط‌ زیست و تمامی نظام‌ های حیات‌بخش کره زمین است، به‌گونه‌ای که هر روز دامنه و ابعاد فشارهای وارده بر منابع طبیعی و محیط زیستی گسترده‌تر می‌شود.

مهدی پیرهادی در ادامه گفت: به همین دلیل امروزه موضوع حفاظت از محیط‌زیست و حفظ پایداری آن به‌ عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل و مشکلات جامعه جهانی در کانون توجه سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان در تمامی کشورهای جهان قرار گرفته است. 

وی افزود: مسائلی نظیر تغییرات اقلیمی، مصرف بی‌رویه منابع طبیعی و محیط زیستی ، توسعه ناپایدار شهری و صنعتی، کاهش منابع آب های سطحی و زیرزمینی و تشدید آلودگی آ‌ن‌ها، آلودگی هوای شهرها، جنگل‌زدایی، کاهش تنوع زیستی، فرسایش خاک، شیوع طیف گسترده‌ای از بیماری‌های ناشی از آلودگی‌ها و غیره از جمله مسائل و مشکلاتی هستند که تمامی جوامع انسانی را در اقصی‌ نقاط جهان تحت‌تأثیر قرار داده و موانع اساسی را فراروی رفاه و آسایش جامعه جهانی قرار داده است.

رئیس کمیسیون سلامت پ، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به اینکه عوامل تهدید کننده جامعه انسانی دیگر تنها به سطوح ملی و محلی محدود نمی شود، گفت: وجود مسائلی مانند تغییر اقلیم، انواع آلودگی های محیط زیست مانند طوفان های گردوغبار، آلودگی منابع دریایی، شیوع بیماری های نوپدید و بازپدید و غیره اکنون ابعادی جهانی پیدا کرده اند که حل و فصل آنها مستلزم مشارکت همه جانبه تمامیف کشورهای جهان است. در این اثنا کشور عزیزمان نیز از این قاعده مستنثنی نیست.

این عضو شورای شهر در ادامه گفت: خوشبختانه اهمیت و ضرورت حفظ و صیانت از محیط زیست هم به لحاظ تاریخی و هم در منابع دینی ما ایرانیان از جایگاه متعالی برخوردار است.

وی افزود: در آیات قرآن و احادیث مختلف و همچنین تاکیدات و سیاست های کلی مقام معظم رهبری و نیز در تمامی برنامه های توسعه ملی و شهری همواره در کانون توجه بوده است.

در سـوره حجـر، آیـه 21 به این مطلب اشـاره شده است:                                                   .

وَإِن مِّن شَیۡءٍ إِلَّا عِندَنَا خَزَآئِنُهُۥ وَمَا نُنَزِّلُهُۥٓ إِلَّا بِقَدَرِ مَّعۡلُومٖ (خزائن همه چیز نزد ماست، ولی جز به مقدار معینی آن را نازل نمی‌کنیم). 

پیرهادی تاکید کرد: بنابرین هرگونه زیاده روی و تخریب در این مواهب الهی سبب محرومیت گروهی از مردم جهان یا محرومیت خود ما می شود.  همچنین تعابیر زیبایی که معصومین برای طبیعت استفاده می کنند بیانگر اهمیت و جایگاه ویژه آن است. پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) زمین را به منزله مادر تشبیه فرمودند: (حرمت زمین را نگه دارید که به منزله مادر شماست)

در جای دیگر کلام زیبای مولی الموحدین امام علی (علیه السلام) که در این باره فرمودند: (...آزار نرساندن و احترام به سالمندان و صله رحم و دورى از بریدن درختانِ تر مگر در حال ضرورت، موجب افزایش عمر انسان است‌).

رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران اظهار داشت: هر چند با تعیین یک روز در سال به محیط زیست نمی‌توان از آن حفاظت کرد، اما این روز و جریان سازی این مناسبت نمادین، فرصت مغتنمی است برای ارتقای آگاهی های جامعه، فرهنگسازی، جلب مشارکت شهروندان، برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیران در کشور.

وی ادامه داد: تمرکز بیشتر به اسناد فرادستی ملی و تعهدات بین المللی در حوزه محیط زیست قطعا مهمترین گام در راستای صیانت از محیط زیست و ارتقاء شاخص های آن به شمار می رود. اصل پنجاه قانون اساسی که حفاظت‌ محیط زیست‌ که‌ نسل‌ امروز و نسل‌های‌ بعد باید در آن‌ حیات‌ اجتماعی‌ رو به‌ رشدی‌ داشته‌ باشند، را به عنوان وظیفه‌ عمومی‌ تلقی‌ کرده است به عنوان یکی از مترقی ترین قوانین در حوزه محیط زیست شناخته شده است. 

وی با تاکید بر اینکه سیر تطور محیط زیست در اسناد برنامه‌های توسعه پنج‌ساله در کشور بیان‌گر رشد توجه به این مقوله در برنامه‌های توسعه بوده است، خاطر نشان کرد: به‌نحوی که بازتاب آنها را می‌توان به‌صورت افزایش احکام در برنامه‌های توسعه4 مشاهده کرد. هر چند به دلایل مختلف نظیر بخشی‌نگری و عدم ارتباط هماهنگ بین دستگاه‌های اجرایی، نبود ضمانت اجرایی قوی و محکم برای اجرای قوانین و مقررات محیط زیستی و عدم بازدارندگی جرائم در مقابل خسارات وارده بر محیط زیست این برنامه ها از توفیق چندانی برخوردار نبودند. 

وی گفت: این روند به دلیل نبود رویکرد۵ مسئله محوری در تدوین برنامه هفتم توسعه، کلی گویی و ابهام در بندهای پیشنهادی، عدم لحاظ کلان روند تغییر اقلیم در بخش های مختلف توسعه ای کشور، بی توجهی به توازن و پایداری زیست بوم، کم توجهی به قوانین دائمی کشور در حوزه 

محیط زیست و همچنین فقدان ضمانت اجرایی ازجمله چالش های اصلی است که در تدوین لایحه برنامه هفتم توسعه به چشم می خورد.

عضو شورای اسلامی شهر تهران گفت: همچنین به چالش‌ها و بحران‌های محیط زیستی که کشور با آنها دست به گریبان است، از جمله از بین رفتن جنگل‌ها، تنش آبی و۴ فرونشست زمین، بیابان زایی، آلودگی هوا و از بین رفتن تالاب‌ها، توجه اندکی صورت گرفته است. 

وی افزود: بهره برداری از منابع آب بیش از ظرفیت قابل تحمل، بهره وری نازل در تمام بخش‌های مصرف به ویژه بخش کشاورزی، نبود سیستم پایش و قابل اطمینان برای منابع آب، تشدید مناقشه‌های آبی محلی و منطقه ای و تشدید پدیده‌های حاد هیدرولوژیکی مانند خشکسالی و سیل و فرونشست از جمله چالش‌های جدی ما در حوزه آب است. 

پیرهادی در ادامه گفت: لیکن بزرگترین چالش به زعم اینجانب علاوه بر موارد مطرح شده نگاه جزیره ای دستگاه های اجرایی و سیاست گذاری به این حوزه است. برخورد سلیقه ای و5 عدم توجه به نظام مسائل واحد سبب شده است که هر دستگاه فراخور ماموریت های خود و فارغ از رویکرد کلان به رتق و فتق امور خود بپردازد و به محیط زیست نگاه ابزاری داشته باشد. ملموس ترین مثال برای درک این مسئله قانون هوای پاک است که بر طبق آن بیش از 20 دستگاه و نهاد اجرایی و نظارتی از جمله وزارت نفت،۵ وزارت نیرو، وزارت صمت، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان استاندارد، شهرداری ها و غیره متولی اجرای آن می باشند. لیکن با گذشت قریب به 7 سال به دلیل بخشی نگری، عدم پیش‌بینی رسیدگی قضایی فوری، کم‌توجهی به پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و عدم اعطای حق عام دادخواهی به نفع عموم به سازمان حفاظت از محیط‌زیست کماکان از توفیق چندانی برخوردار نشده است.

وی در ادامه گفت: چالش بعدی بهره گیری ضعیف از یافته ها و تکنولوژی های روز دنیا در این حوزه است. علی رغم اینکه کشور عزیزمان در بسیاری از کنوانسیون ها و پروتکل های بین المللی با موضوعات تغییرات آب و هوا، حفاظت از لایه ازن، تجارت بین المللی گونه های حیوانات و گیاهان وحشی در معرض خطر انقراض و نابودی، کنترل انتقالات برون مرزی مواد زاید زیان آور و دفع آنها، بیابان زدایی و کاهش اثرات خشکسالی، تنوع زیستی، جلوگیری از آلودگی دریایی، حمایت از میراث طبیعی و دهها مورد دیگر عضو هستند، لیکن انتظار می رود با تعامل سازنده و اثر بخش شاهد تحولات بیشتری در این عرصه ها باشیم.                                                        

پیرهادی در پایان نیز گفت: در نهایت به عنوان نماینده مردم شریف تهران در شورای اسلامی شهر تهران ضمن گرامیداشت این روز تاکید می کنم محیط زیست در دنیای امروز دیگر تنها یک ضرورت نیست بلکه به عنوان یک اصل و جزء لاینفک توسعه پایدار شناخته می شود و هر شهر و کشوری که این اصل را نادیده بگیرد قطعا از جریان توسعه عقب خواهد ماند.