به گزارش اکونا پرس،

روند قیمتی  دلار از  ابتدای فروردین ماه سال جاری  تا کنون صعودی  بوده  و در بازار آزاد  که  قاچاق  هم  نامیده می شود  به 7.400   نیز رسیده است.

روند قیمت دلار در بازارهای همسایه و وضعیت نرخ حواله درهم دو متغیری است که ذهنیت بازیگران بازار داخلی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، با این حال، عامل روانی - انتظاری سرنوشت برجام نیز چاشنی بالا رفتن بیشتر قیمت در رفتار معامله‌گران شده است.

دلایل ورود خریداران به بازار ارز

ابهامات متعدد در چشم‌انداز اقتصادی موجب می‌شود که برخی افراد به بازار ارز و سکه مراجعه کنند. در‌صورتی‌که فضای سیاسی و انتظاری تغییر کند، قیمت‌ها می‌توانند با افت زیادی مواجه شوند. این در حالی است که در‌صورتی‌که ترامپ از برجام خارج شود، در کوتاه‌ مدت جو روانی قیمت‌ها را بالاتر ببرد؛ ولی در میان‌مدت احتمال تعدیل قیمت‌ها وجود خواهد داشت. از نظر عده ای، بازار در چند ماه اخیر واکنش‌های متعددی نسبت به اثرات روانی تصمیم ترامپ در مورد عدم تمدید تعلیق تحریم‌های هسته‌ای داشته است؛ به باور این عده، ممکن است کم‌کم بازار تاثیرپذیری خود از چنین اخباری را کاهش دهد. در چنین وضعیتی اخبار جدید فضای انتظاری معاملات را تحت‌تاثیر قرار خواهند داد. به نظر می رسد تا زمانی که ایران بتواند نفت را صادر و درآمدهای ارزی آن را دریافت کند، قادر خواهد بود در برابر شوک‌های ارزی تا حد زیادی از خود مقاومت نشان دهد.

عامل دیگری که در نوسانات قیمتی ماه‌های اخیر اثرگذار بود، به رشد نرخ حواله درهم بازمی‌گشت. نرخ حواله درهم یکی از مهم‌ترین متغیرهایی است که در بازار  از سوی معامله‌گران داخلی رصد می‌شود.

به نظر می‌رسد، وجود شرکت‌های متعدد ایرانی در دبی و حجم زیاد جابه‌ جایی ‌های ارزی عامل مهمی است که اهمیت نرخ حواله درهم در بازار داخلی را بالا می‌برد. با توجه به اینکه نرخ برابری دلار به درهم نسبت ثابت۶۷/ ۳ را همواره حفظ می‌کند، معامله‌گران داخلی با توجه به نرخ حواله درهم به ریال، ارزش دلار را در برابر ریال محاسبه می‌کنند که ارزش انتظاری زیادی در بازار داخلی دارد.

 

آقای سیف رییس بانک مرکزی عوامل نوسان‌ ساز را در نارسایی‌ های داخلی می داند. می‌توان مجموعه عوامل ذکر شده از سوی او را به ۵ دسته تقسیم کرد. اختلالات در سیاست‌ های تجاری: اولین عامل داخلی که سیف آن را یکی از منافذ التهابات ارزی دانست، اختلال در سیاست ‌های واردات و صادرات کشور است. از نظر رئیس‌کل بانک مرکزی، نبود نظارت در برگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور، در بهترین حالت بیشتر مصروف واردات کالای قاچاق می‌ شد و این عامل، حفظ تعادل در بازار را سخت می کند.

مصون‌ ساز دارایی خانوار: دومین عامل داخلی که از نظر سیف، حجم تقاضای ارز را به شکل غیرطبیعی افزایش داده است.

سلطه مالی: سومین عاملی که رئیس‌کل بانک مرکزی از آن به‌عنوان برهم‌زننده تعادل بازار  نام برد، نبود تعادل بودجه‌ای در اقتصاد ایران است. سیف معتقد است که این عارضه‌ای است که دولت در نتیجه سلطه مالی ایجاد می‌کند و افزایش حجم نقدینگی را در پی دارد. به دنبال افزایش نقدینگی نیز با افزایش تورم و تقاضای ارز، بازار تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد.

محدودیت در پرداخت بین‌المللی: رئیس شورای پول و اعتبار محدودیت‌های موجود در پرداخت‌های بین‌المللی را عامل مهم دیگری دانست که بر بازار ارز اثر سوئی دارد. به گفته او، به دلیل شرایط تحریم و عدم همکاری بانک‌های بزرگ بین‌المللی برای تسویه معاملات تجاری که امکان نقل و انتقال منابع را در عرصه بین‌المللی با مشکل مواجه می‌کند، نیاز به نقدینگی و تسویه حساب از طریق قدیمی‌ترین شیوه‌ها که اسکناس است را اجباری می‌کند. در حالی که سیف معتقد است استفاده از اسکناس در پرداخت‌ها در حجم زیاد، امروزه در جهان منسوخ شده و در بسیاری کشورها حتی پرداخت خُرد را هم به‌طور الکترونیکی انجام می‌دهند

نقصان کیفیت در تولید داخلی: سیف رقابت پذیر نبودن کیفیت تولیدات داخلی در مقایسه با کالای مشابه خارجی و اقبال ایرانیان به محصولات وارداتی را یک عامل مهم برای تقاضای ارزی عنوان کرد. از نظر رئیس‌کل بانک مرکزی، در بخش گردشگری نیز مقاصد خارجی به لحاظ قیمت تمام شده جذاب‌تر از مقاصد داخلی، مورد استقبال بیشتری قرار گرفته و افزایش تقاضای ارز نقد را به دنبال داشته است.

در نهایت یکسان‌سازی ارزی را بهترین تصمیم ممکن برای مصون‌سازی کشور در مقابل تهدیدات خارجی در اردیبهشت (تصمیم ترامپ درخصوص خروج از برجام) می دانیم. نظام ارزی جدید، نظام نرخ ارز شناور مدیریت شده باشد و قطعا این نرخ ثابت نیست و متناسب با روند متغیرهای اقتصادی تغییر خواهد کرد.

سامانه ارزی نیما یک نظام یکپارچه مدیریت ارزی است که با قابلیت تنظیم‌شوندگی و سیاست‌گذاری، تمام منابع و مصارف ارزی کشور را در یک محل جمع می‌کند. ساختار نیما براساس چهار بازیگر عمده شکل گرفته است؛ واردکنندگان کالا و خدمات به‌عنوان متقاضیان ارز، صادرکنندگان کالا و خدمات شامل دولت به‌عنوان صادرکننده نفت، واسطه‌گران شامل بانک‌ها و صرافی‌ها و سیاست‌گذار ارزی که براساس پیش‌بینی منابع و مصارف نرخ و دامنه آزادی نرخ‌ها، اولویت‌ها و سقف مصارف را کنترل می‌کند. سامانه نیما را ابزار اطلاعاتی برای رصد لحظه‌ای بازار ارز دانست که امکان سیاست‌گذاری فوری و مداخله موثر را برای حاکمیت فراهم می‌کند. این سامانه سه ویژگی دارد از جمله اینکه داده‌های کامل و واقعی از عرضه و تقاضای ارز را فراهم می‌کند و فرآیند تامین منابع و تخصیص مصارف ارزی را در ساختاری یکپارچه عملیاتی می‌کند. این سامانه فرآیند تجارت خارجی کشور از ثبت سفارش تا ترخیص کالا را ارگانیک پیوند می‌دهد و قابلیت پوشش نیازهای خرد مردم نظیر ارز مسافرتی، درمانی و دانشجویی را دارد.

نیما کرامت

کارشناس بازار ارز و آتی سکه

ارز دبی دلار قاچاق گردشگری