تولید سبز در فولاد مبارکه با بازیافت و نوآوری صنعتی

در دنیای امروز که صنایع با چالش‌های همزمان اقتصادی، محیط‌زیستی و تأمین منابع روبه‌رو هستند، مفهوم «تولید سبز» بیش از پیش اهمیت یافته است. در چنین شرایطی، شرکت فولاد مبارکه اصفهان به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد تخت در خاورمیانه، رویکردی مبتنی بر بازیافت هوشمند و نوآوری صنعتی را در پیش گرفته تا ضمن حفظ سودآوری، نقش خود را در کاهش مصرف انرژی، کاهش انتشار آلاینده‌های زیست‌محیطی و ایجاد ارزش پایدار برای ذی‌نفعان ایفا کند.

بازیافت فولاد از دیرباز یکی از مؤثرترین راهکارها برای کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی و هزینه‌های تولید بوده است، چرا که فولاد ماده‌ای ۱۰۰ درصد قابل بازیافت است و کیفیت آن در فرآیند بازیافت افت نمی‌کند. این ویژگی باعث شده فولاد، «قهرمان پنهان» اقتصاد چرخشی در جهان باشد. در سال‌های اخیر، فولاد مبارکه با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های پیشرفته جمع‌آوری، جداسازی و آماده‌سازی قراضه فولاد، چرخه تولید خود را به‌شکل قابل ملاحظه‌ای به سمت استفاده مجدد از مواد اولیه بازگردانده است.

بر اساس گزارش انجمن جهانی فولاد (World Steel Association)، بازیافت هر تن فولاد از انتشار بیش از یک و نیم تن دی‌اکسیدکربن جلوگیری می‌کند و تا ۷۵ درصد انرژی کمتری نسبت به تولید از سنگ‌آهن مصرف دارد. این آمار تنها به معنای مزایای زیست‌محیطی نیست، بلکه کاهش قابل توجه هزینه‌های انرژی، کاهش وابستگی به منابع اولیه معدنی و بهبود بهره‌وری را نیز به همراه دارد. برای شرکتی مانند فولاد مبارکه که با حجم تولید بالا فعالیت می‌کند، این صرفه‌جویی‌ها به ارقامی بزرگ در تراز مالی تبدیل می‌شوند.

طبق گزارش ۲۰۲۴ انجمن جهانی فولاد، بازیافت هر تن فولاد می‌تواند مصرف انرژی را تا ۷۵ درصد کاهش دهد و از انتشار بیش از ۱٫۵ تن دی‌اکسیدکربن جلوگیری کند. این آمار، یکی از مهم‌ترین دلایل سرمایه‌گذاری فولاد مبارکه در طرح‌های بازیافت هوشمند است.

اجرای سیستم‌های هوشمند مدیریت قراضه، به فولاد مبارکه این امکان را داده تا انواع ضایعات فولادی از خطوط تولید داخلی و منابع خارجی را به‌طور دقیق شناسایی، دسته‌بندی و فرآوری کند. این فرآیند نه تنها بهره‌وری تولید را افزایش داده، بلکه کیفیت محصول نهایی را نیز تضمین کرده است. همچنین، با کاهش وابستگی به واردات مواد خام، ریسک‌های ناشی از نوسانات قیمت جهانی مواد اولیه به‌شدت کاهش یافته است.

از جنبه نوآوری صنعتی، فولاد مبارکه در سال‌های اخیر با تکیه بر تحقیق و توسعه، به بهینه‌سازی کوره‌ها، استفاده از انرژی‌های جایگزین و کاهش تلفات حرارتی پرداخته است. این اقدامات همسو با اهداف کلان کشور در کاهش شدت انرژی و دستیابی به توسعه پایدار ارزیابی می‌شود. به‌عنوان نمونه، استفاده از فناوری‌های پیشرفته جداسازی ناخالصی‌ها و بهبود فرآیند ذوب، موجب کاهش مصرف الکترود و بهینه شدن راندمان کوره‌ها شده است.

تأثیرات مثبت این رویکرد فراتر از مرزهای شرکت رفته و الگوی الهام‌بخشی برای سایر فولادسازان و صنایع معدنی کشور ایجاد کرده است. بسیاری از تحلیلگران اقتصادی معتقدند که ترکیب استراتژیک «بازیافت + نوآوری صنعتی» نه تنها به صرفه‌جویی‌های بزرگ مالی منجر می‌شود، بلکه مزیت رقابتی بلندمدتی را نیز ایجاد می‌کند.

از منظر مسئولیت اجتماعی شرکتی (CSR)، فولاد مبارکه با کاهش انتشار آلاینده‌ها و مصرف منابع طبیعی، سهم بسزایی در حفظ محیط‌زیست و بهبود شرایط زیست‌پذیری مناطق پیرامونی خود داشته است. این اقدامات نشان می‌دهد که توسعه صنعتی و حفاظت از محیط‌زیست می‌توانند هم‌زمان و در چارچوب یک استراتژی هوشمندانه تحقق یابند.

در نهایت، «تولید سبز» در فولاد مبارکه تنها یک شعار نیست بلکه نتیجه یک رویکرد جامع مدیریتی و عملیاتی است که بازیافت فولاد و نوآوری صنعتی را به ابزارهای کلیدی برای افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه، حفظ محیط‌زیست و ایجاد ارزش اقتصادی پایدار تبدیل کرده است. ادامه این مسیر می‌تواند جایگاه فولاد مبارکه را به‌عنوان پیشگام تولید پایدار در منطقه تثبیت کرده و الگویی کارآمد برای سایر صنایع ایرانی باشد.