دعاوی مالکیت فکری و صنعتی

حقوق مالکیت فکری و معنوی را می توان به دو دسته تقسیم نمود:

• حقوق مالکیت صنعتی
• حقوق مالکیت ادبی و هنری

حقوق مالکیت صنعتی نیز به سه دسته تقسیم می شود:

1. حق اختراع
2. حق بر علایم تجاری و صنعتی
3. حق طرح صنعتی

حقوق مالکیت ادبی و هنری خود به خود و به دنبال پیدایش یک اثر به وجود می آید اما حقوق مالکیت صنعتی توسط مقامات عمومی و به دنبال طرح تقاضای ثبت از طرف صاحب اثر اعطا می گردد. با ثبت مالکیت صنعتی، قانون حقوقی را برای مالک آن پیش بینی نموده است، از جمله اینکه اگر کسی بخواهد از آن حقوق بهره برداری و استفاده نماید باید از مالک آن اجازه بگیرد. دعاوی حق اختراع ، دعاوی حق علامت تجاری و دعاوی طرح صنعتی از جمله دعاوی ای است که ناشی از نقض قوانین و مقررات حوزه مالکیت فکری و صنعتی می باشد. با توجه به تخصصی بودن این دعاوی و عدم اشراف و آگاهی عموم بر قوانین و مقررات مربوطه، طرح اینگونه دعاوی مستلزم داشتن وکیل متخصص در حوزه دعاوی مالکیت فکری و صنعتی می باشد. در این مقاله سعی نموده ایم به دعاوی مطروحه در این زمینه و آئین رسیدگی و نحوه طرح دعوا بپردازیم تا از این طریق توانسته باشیم پاسخگوی برخی از سوالات شما عزیزان بوده باشیم.

دعاوی حق اختراع

برابر گواهینامه اختراع، حقوقی برای دارنده‌ی آن محقق و مستقر می شود که جدای از حقوقی است که وی پیش از اظهارنامه یا در جریان تشریفات صدور گواهینامه‌ی اختراع بر حسب قواعد ملی و فراملی دارد. این حقوق به دو دسته حقوق مالی و یرمالی تقسیم می گردد.

حقوق غیرمالی به امتیازاتی گفته می شود که ناشی از قانون نیست بلکه قانون ناگزیر از شناسایی آنهاست. حقوق غیرمالی دارای ویژگیهاییست که به شرح ذیل نام برده می شود:

1-محدود به کشور محل ثبت اختراع نیست؛ یعنی در هر کشوری اختراع محقق شود، متعلق به پدیدآورنده است نه کشوری که اختراع در آن صورت گرفته.

2-مقید به زمان نیست؛ یعنی حقوق غیرمالی ناشی از اختراع، مقید به وقت و مدتی محدود نمی باشد و از زمان پیدایش، اعتبار آن نیز آغاز می شود و پایانی ندارد.

3-انتقال پذیر نیست.

اما حق اختراع دارای حقوق مالی نیز می باشد، یعنی حق اختراع مال محسوب می شود و قابل ارزیابی به پول است. همچنین حق مالی مخترع دارای منافعی ثابت است. اعتبار گواهینامه اختراع به قلمرویی مشخص محصور می شود یعنی گواهینامه‌ی اختراع تنها در قلمروی کشوری اعتبار دارد که طبق قوانین جاری آن کشور، گواهینامه صادر گردیده است.

از ویژگی های دیگر حقوق مالی اختراع می توان به قابلیت نقل و انتقال حق مالی اشاره نمود. حق اختراع ازآن دسته حقوقی است که از جهات گوناگون مورد حمایت قرار میگیرد که به شرح ذیل در خصوص هرکدام توضیح خواهیم داد:

حمایت مدنی از حق اختراع

در صورتی که حق اختراع بوسیله دیگران مراعات نشود و مورد تعدی قرارگیرد دارنده حق اختراع می تواند از طریق طریق راهکار حقوقی برای جبران خسارت خود اقدام نماید. ضمان مقصر در جبران خسارت در اغلب موارد، با محکومیت وی به پرداخت مبلغی وجه نقد متجلی می شود. چنانچه اثبات شود که فرآورده جدید باشد و اسرار تولید افشا نشده باشد، رأی بر محکومیت خوانده صادر می شود.

حمایت کیفری از حق اختراع

طبق ماده 61 قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علایم تجاری، مقرر شده هر شخصی که با علم و عمد مرتکب عملی شود که طبق مواد 15،28و40 نقض حقوق به شمار آید یا طبق ماده 47 عمل غیرقانونی تلقی شود، مجرم شناخته شده و علاوه بر جبران خسارت به پرداخت جزای نقدی از 10میلیون ریال تا پنجاه میلیون ریال یا حبس تعزیری از نود و یک روز تا 6ماه یا هردوی آنها محکوم می شود.

دعوای ابطال گواهینامه اختراع

قانون به هر شخصی اختیار می دهد که به ثبت و صدور گواهینامه‌ی اختراع اعتراض نماید که در صورت پذیرش اعتراض و احراز اسباب بطلان، ممکن است به حکم دادگاه گواهینامه‌ی ثبت اختراع به صورت کلی یا جزئی ابطال شود. در اکثر مواقع این دعوا از سوی خوانده و دعوای نقض حق اختراع اقامه می شود.

دعاوی حق علائم تجاری و صنعتی

علامت تجاری نشانه ای است مشخص کننده که می تواند روی محصول قرار گیرد یا همراه با ارائه خدمات یا بازاریابی محصول مطرح شود که کاربرد آن آگاه سازی مردم در رابطه با مبدأ صنعتی یا تجاری کالا یا خدمات است.

صاحب حق بر یک علامت می تواند شخصاً از آن استفاده کند اما گاه ترجیح می دهد حق خود را به یک یا چند شخص دیگر موقتاً یا بطور دائم واگذار کند.

مالک حق بر علامت می بایست هر 10سال تقاضای ثبت خود را تمدید کند در غیراینصورت حق خود را از دست می دهد و علامت تجاری وی به مالکیت عمومی در خواهد آمد. مالک علامت باید طی 6ماه مانده به پایان اعتبار 10 سال علامت بیانه‌ی خود را به موسسه ملی مالکیت صنعتی عرضه نماید در غیراینصورت تقاضای تمدید وی پذیرفته نخواهد شد. همچنین طبق ماده 13آئین نامه اصلاحی اجرای قانون ثبت علائم مصوب 1337 چنانچه علامت ثبت شده طرف مدت 3سال از تاریخ ثبت آن از طرف صاحب علامت یا قائم مقام قانونی او بدون عذرموجه مورد استفاده‌ی تجاری قرار نگیرد هر ذی نفعی می تواند ابطال آنرا از دادگاه شهرستان تقاضا نماید.

دعوای ابطال قبت علائم تجاری

در بسیاری از مواقع دعوای ابطال ثبت علامت تجاری مطرح می شودو در اینجا  مقصود ابطال علامت نیست بلکه ابطال عمل قضایی تملک و تصاحب علامت مدنظر است.

ابطال علامت ممکن است به صورت استثنایی و در جریان یک مرافعه کلاهبردای و جعل مطرح شود ویا اصولاً رسیدگی به مرافعه تنها برای ابطال علامت باشد.

برای ابطال  ثبت علامت تجاری علل متعدی را می توان مطرح نمود که عمده ترین آن به خصوصیات و ویژگی های یک عمل تجاری و صنعتی معتبر مربوط است و همچنین غیرقانونی و ممنوعه بودن و عدم تمدید علامت در مدت معین.

تقاضای ابطال می تواند از سوی هر ذی‌نفعی مطرح گردد. دادگاه صالح برای رسیدگی به تقاضای ابطال ثبت، دادگاه عمومی حقوقی تهران است. اگرجه در صورتی که دعاوی جزایی جرم در خارج از تهران واقع یا کشف و یا متهم در خارج از تهران دستگیر شده باشد، تحقیقات مقدماتی در محل وقوع یا کشف جرم به عمل می آید اما پرونده برای رسیدگی به تهران ارجاع می شود.

دعاوی حق طرح صنعتی

طرح صنعتی به جنبه های زیباشناختی و شکل ظاهری یک محصول مرتبط می باشد، به نحوی که این جذابیت بصری یکی از مولفه های اساسی است که بر تصمیم مشتری برای انتخاب یک محصول و ترجیح دادن آن بر محصولات و فرآورده های دیگر تأثیرگذار می باشد. مدت حمایت از طرح حداکثر 15سال است. ممکن ات قبل از انقضای 15سال حقوق انحصاری صاحب اثر از بین برود و زائل گردد، البته حقوق معنوی صاحب طرح مقید به زمان نیست و با انقضای مدت حمایت از طرح نیز به قوت خود باقی می ماند.

با ثبت طرح صنعتی، طراح دارای حقوقی است که در قانون پیش بینی شده است بنابراین چنانچه کسی بخواهد از آن حقوق بهره برداری و استفاده نماید باید از مالک آن اجازه بگیرد.

حقوق انحصاری ناشی از ثبت طرح صنعتی عبارتند از: ساخت، فروش و واردکردن اقلام حاوی طرح صنعتی، لذا اگر کسی بدون اجازه مالک هرکدام از افعال فوق را انجام دهد یا مرتکب عملی شود که عادتاً موجب تجاوز آینده را فراهم آورد، قابل تعقیب در دادگاه ذی‌صلاح است.

دعوی نقض با طرح شکایت از سوی صاحب طرح شروع می شود و صاحب حق باید با ارائه دلائل و مدارک اثبات کند که خوانده به طور مستقیم مرتکب نقض حق وی شده و یا به طور غیرمستقیم موجبات تجاوز به حقوق او را فراهم آورده است، البته خوانده نیز میتواند دعوی تقابل مطرح نماید؛ بدین صورت که ادعای ابطال ورقه و گواهینامه طرح صنعتی را بنماید. البته اثبات باطل ورقه طرح صنعتی به عهده خوانده است. 

دعاوی مربوط به مالکیت فکری و صنعتی از جمله دعاوی تخصصی می باشد که طرح و اقامه آن نیازمند داشتن وکیل متخصص در این حوزه می باشد موسسه حقوقی بین المللی دادپویان حامی با بهره گیری از وکلای متخصص در دعاوی مالکیت فکری و صنعتی آماده ارایه خدمات حقوقی تخصصی در این زمینه می باشد جهت بهره مندی از این خدمات می توانید با موسسه تماس حاصل فرمایید.