آغاز طرح پاییزه کتاب ۱۴۰۴ با تخفیف ۲۰ درصدی خرید
اجرای طرح «پاییزه کتاب ۱۴۰۴» در سراسر کشور، صرفاً یک برنامه ترویجی فرهنگی نیست؛ بلکه بخشی از سیاست تقویت تقاضای مؤثر در بازار کتاب و حمایت هدفمند از زنجیره نشر است.
بر اساس اعلام ستاد هفته کتاب، برای هر کد ملی ۲۰ درصد یارانه خرید تا سقف یک میلیون تومان در نظر گرفته شده است؛ اقدامی که اگرچه در ظاهر یک تخفیف مصرفی به شمار میآید، اما در لایه عمیقتر، نوعی مداخله دولت برای بازگرداندن رونق به بازار نیمهراکد کتاب محسوب میشود.
طی سالهای اخیر، هزینه تمامشده تولید کتاب—شامل کاغذ، چاپ، توزیع و نیروی انسانی—افزایشی فراتر از توان خرید خانوارها داشته است. این وضعیت موجب کاهش تعداد عناوین چاپ اول، افت شمارگان و کاهش سهم هزینه فرهنگی در سبد خانوار شده است. تخصیص یارانه مستقیم به سبد خرید خانوار، عملاً تلاشی برای «فعالسازی تقاضا» و جلوگیری از کوچک شدن بیشتر بازار نشر است.
همچنین اجرای طرح از ۲۵ تا ۳۰ آبان ۱۴۰۴ با مشارکت کتابفروشیهای عضو بازار کتاب (حضوری و آنلاین) نشان میدهد دولت تلاش دارد چرخه توزیع کتاب را به سمت شبکههای رسمی هدایت کند و بخشی از فروش از دسترفته ناشران و کتابفروشیها را جبران کند. واقعیت این است که سهم فروش آنلاین کتاب طی سه سال اخیر بهطور متوسط بیش از ۳۰ درصد رشد داشته و در بسیاری از استانها، دسترسی مجازی به کتاب تنها مسیر خرید محسوب میشود. اختصاص ۵۰ درصد یارانه هزینه ارسال برای خریدهای غیرحضوری نیز در جهت رفع همان شکاف دسترسی است.
اگر سقف یکمیلیونتومانی یارانه بهطور کامل مصرف شود، بسته به تعداد مشارکتکنندگان، گردش مالی ناشی از این طرح میتواند بین ۲۵۰ تا ۳۵۰ میلیارد تومان به بازار نشر تزریق کند؛ رقمی که برای شبکه کتابفروشیها در نیمه دوم سال، یک محرک کوتاهمدت محسوب میشود. با این حال، پایداری تقاضا تنها با اصلاح ساختار تولید، سیاستهای حمایتی برای ناشران کوچک و توسعه بازار کتاب کودک و کتابهای الکترونیک امکانپذیر است.
سیوسومین دوره هفته کتاب با شعار «بخوانیم برای ایران» فرصت مناسبی برای سنجش کارایی سیاستهای یارانهای در حوزه فرهنگ است؛ بهویژه در بازاری که ظرفیت بالقوه بالایی برای خلق ارزش نرم دارد، اما تحت فشار هزینههای تولید، نیازمند حمایت هدفمند و دادهمحور است.
ارسال نظر