به گزارش اکونا پرس،

نیروی کار هر کشور به ویژه در کشورهای در حال توسعه بخشی پراهمیت از سرمایه ملی دانسته شده و از پایه های توسعه اقتصادی و اجتماعی انگاشته می‌شود. از این رو حفاظت از تندرستی نیروی کار و بهسازی محیط کار، از اهمیتی شایان توجه برخوردار است. معاینات شاغلین قبل و حین استخدام، یکی از الزامات نظام مراقبت سلامت شغلی و جزء سطح دوم پیشگیری از بیماری ها می باشد که انجام آن توسط سازمانهای OSHA  و NIOSH توصیه شده است. برخی بیماری های شغلی در دراز مدت برای فرد ایجاد می‌شود و معمولاً غیر قابل درمان هستند. امروزه بیماری ها و سوانح ناشی از کار به عنوان دومین علت مرگ و میر در جهان محسوب می شوند بیماری های اسکلتی- عضلانی به ویژه کمر درد، کاهش شنوایی، بیماری های پوستی و تنفسی از جمله شایع‌ترین بیماری‌های ناشی از فعالیت شغلی است. بررسی معاینات دوره‌ای یک استراتژی توزیع مهم بهداشت عمومی را برای جلوگیری از بیماری ها و ترویج رفتارهای سالم تشکیل میدهد. 

درواقع معاینات شاغلین یکی از الزامات نظام مراقبت سلامت شغلی میباشد. هدف این مطالعه بررسی وضعیت فعلی و ارتقاء سطح سلامت کارکنان، نظارت و پایش سلامت نیروی کار به منظور پیشگیری از بروز بیماریها و پیگیری و درمان به موقع می باشد.

روش بررسی

سلامت جسمی و روانی افراد یک سو از نیازهای اساسی انسانی است و از سوی دیگر شاخص سلامت به عنوان یکی از معیارهای تعیین میزان پیشرفت اجتماعی و اقتصادی و توسعه پایدار محسوب می‌شود در این ارتباط انجام طرح سنجش سلامت کارکنان مورد تایید سازمان های هدفمند و بزرگ نظیر شهرداری است. در راستای اجرای طرح سنجش سلامت کارکنان بعد از تامین اعتبار در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ مبادرت به اجرای طرح مذکور در سطح شهرداری شد. کلیه کارکنان رسمی، پیمانی، قراردادی، انجام کار مشخص و شرکتی و عناوین مشابه شاغل در شهرداری نجف آباد جهت انجام معاینه های پزشکی طی دوره های زمانبندی مشخص مراجعه و معاینه و آزمایش های طرح پایش سلامت بر روی افراد انجام گرفت. اهداف انجام طرح پایش عبارتند از: *تامین حفظ و ارتقاء سطح سلامت جسمی، روانی و اجتماعی شاغلین شهرداری *بررسی وضعیت فعلی و ارتقاء سطح سلامت کارکنان *افزایش آگاهی کارکنان از وضعیت جسمی خود *دسترسی کارکنان به خدمات بهداشتی -درمانی در محیط کار *انجام مراقبت های بهداشتی درمانی برای کارکنان * انجام امور درمانی به موقع و ممانعت از پیشرفت بیماری ها *نظارت و پایش سلامت نیروی کار *فرهنگ سازی و ارتقاء سطح آگاهی کارکنان در خصوص موازین بهداشت ایمنی *کاهش سطح بیماری و غیبت های ناشی از آن *افزایش میزان بهره‌وری *بالا بردن انگیزه کاری کارکنان در شهرداری.

شناخت بیماری های شغلی می تواند به شناسایی عوامل خطر زا و در نتیجه اقدامات پیشگیرانه کمک کند در بسیاری از موارد با توجه به اینکه عوامل متعددی در ایجاد بیماری دخیل هستند تشخیص اینکه بیماری شغلی هست یا خیر مشکل خواهد بود. سلامت جسمی و روانی افراد از یک سو از نیازهای اساسی انسانی است و از سوی دیگر شاخص سلامت به عنوان یکی از معیارهای تعیین میزان پیشرفت اجتماعی و اقتصادی و توسعه پایدار محسوب می شود. این مطالعه توصیفی-تحلیلی به صورت مقطعی طرح پایش سلامت 58  نفر از پرسنل شاغل در شهرداری نجف آباد انجام شد،

جامعه آماری

افراد مورد مطالعه در در این پژوهش 58 نفر از شاغلین شهرداری نجف آباد مورد بررسی قرار گرفته اند که از این تعداد 38 نفر یعنی 65.5 درصد مرد و 20 نفر یعنی 32.5 درصد زن بوده اند میانگین سنی افراد حدود ۳۹ ، وزن در محدوده ۷۸ کیلوگرم، قد در محدوده ۱۷۰ سانتیمتر ، توده بدنی حدود 27 کیلوگرم بر مترمربع است. از بین افراد مورد بررسی 8 نفر مرد به شغل خدماتی و بقیه کارکنان 50 نفر (30 مرد و 20 زن) کاربران کامپیوتر هستند. بررسی نمایه توده بخش بدنی مشخص کرد که ۵۷ درصد آقایان و 19 درصد خانم‌ها دچار اضافه وزن و ۱۱ درصد آقایان و ۱۴ درصد از خانم ها دچار چاقی هستند.

 آزمایش های انجام شده

 پارامترهای مورد سنجش در این طرح عبارتند است از:

آزمایش خون شامل قند ناشتا، تری گلیسیرید، کلسترول و بررسی آنزیم های کبدی

توزین و اندازه گیری قد افراد برای تعیین توده بدنی

انجام سونوگرافی شکمی تشخیص کبد چرب و درجه ان

نتایج آزمایش‌های انجام شده 

نتایج آزمایش ها نشان داد که 22 نفر دارای چربی خون بالاتر از حد طبیعی، دو نفر ابتلا به دیابت، دو نفر کم خونی، 5 نفر فشار خون بالا ، 3 نفر غلظت خون، 3 نفر کم کاری تیروئید و 21 نفر مبتلا به کبد چرب هستند بررسی مقادیر آنزیم های کبدی افراد نشان داد که 5 نفر از افراد مبتلا به کبد چرب دارای مقادیر بالا می باشد نتایج انجام سونوگرافی های شکمی نشان داد که 18 نفر مرد ( 48.7 درصد) و 3 نفر (15 درصد) زن به کبد چرب و مبتلا گشته اند.

نتیجه گیری

با توجه به اجرای منظم سالیانه برنامه معاینات شغلی، تا کنون گزارش جامع و بازخورد مناسب از معاینات به پرسنل وجود نداشته است. ضروری است تمرکز بیشتر به پیگیری نتایج معاینات و آزمایش ها و موارد ارجاع به متخصص ریه، داخلی جهت موارد چربی خون در اولویت قرار گیرد.

در این تحقیق چربی خون و شروع کبد چرب از تخمین هایی که برای کشور ایران زده شده بالاتر بود. همچنین شیوع آن در بین مردان بیشتر از زنان بود علت اصلی بالا بودن آمار چربی خون و کبد چرب در شهرداری نجف آباد نوع کار کارکنان (کار با کامپیوتر) است که از تحرک کمی برخوردار هستند. همچنین بررسی کارکنان بر اساس نقل نوع شغل نشان داد که شیوع کبد چرب در بین پرسنل خدماتی شایع تر از سایر کارکنان است. دلیل آن مصرف بیشتر شیرینی و بیسکویت های مربوط به جلسات و مراسم (به دلیل در دسترس بودن) توسط این کارکنان است. تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده رابطه اداری بین افزایش سن و وزن و نمایه توده بدنی با خطر ابتلا به کبد چرب نشان داد. بررسی نتایج آزمایش خون افراد و تجزیه و تحلیل آن به کمک نرم افزار spss نشان داد که رابطه معناداری بین افزایش کلسترول و قند ناشتا با ابتلا به کبد چرب وجود دارد. در مورد افزایش تری گلیسیرید با ابتلا به کبد چرب رابطه معنی‌داری وجود نداشت. ولی بررسی‌های بعدی معلوم کرد که 4 نفر از افراد با تری گلیسیرید بالا دارو کاهش دهنده تری گلیسیرید مصرف می کنند و همین مسئله سبب کاهش مقادیر آزمایشهای تری گلیسیرید شده است.

پیشنهادها

با توجه به ارتباط چربی خون بالا و کبد چرب با میزان تحرک و نوع تغذیه موارد زیر برای بهبود وضعیت سلامتی کارکنان شهرداری نجف آباد در دو دسته به کارکنان بیمار و شهرداری پیشنهاد می گردد:

پیشنهادات به شهرداری:

-اعتقاد راسخ بر اولویت پیشگیری بر درمان -برگزاری دوره های آموزشی از قبیل دوره مهارت های زندگی -توزیع میوه به جای شیرینی در اعیاد و سمینارها -نظارت بیشتر بر روی طبخ غذا در رستوران طرف قرارداد با شهرداری -فراهم آوردن شرایط مناسب برای انجام تمرینات ورزشی -انجام طرح پایش سلامت کارکنان به صورت سالیانه 

پیشنهادات به کارکنان:

 -تغییر اساسی در سبک زندگی -عدم استفاده از غذاهای فوری (فست فود) -انجام تمرینات ورزشی حداقل به مدت ۲۰ دقیقه در روز -کاهش مصرف کربوهیدرات های تصویه نشده (شیرینی های صنعتی) این ترکیبات علاوه بر افزایش قند و چربی خون به دلیل جایگزینی با وعده غذایی، فرد را با سوء تغذیه هم مواجه خواهد نمود. - کاهش وزن به صورت تدریجی (کاهش ناگهانی وزن عامل ایجاد کبد چرب است) -کاهش استفاده از غذای تهیه شده در شهرداری و استفاده بیشتر از غذاهای خانگی -کاهش استفاده از اتومبیل شخصی برای رفت و آمد.

منابع

سازمان ثبت احوال کشور، سالنامه آمارهای جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور،۱۳۹۳ .

سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت، دستورالعمل نحوه غربالگری سلامت عمومی در کارکنان صنعت نفت ۱۳۹۰.

شرفی، مهدی، پیشگیری از بیماری های شغلی، اداره کل بازرسی کار، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، ۱۳۹۳.

 شیخ الاسلام، ربابه، پیشگیری از بیماریهای غیر واگیر دار در سطح جهانی و منطقه، مجله پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، 27 ، زمستان ۱۳۸۴.

حمیدرضا نوروزی، حسین موحدیان، تاثیرات درجات مختلف کبد چرب غیر الکلی همراه با افزایش سطح آنزیم های کبدی بر روی همودینامیک ورید پورت، مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد.

مرتضی ترابی

 

 

سلامت بهداشت پرسنل معاینات شغلی بیماریهای شغلی طب کار